សម័យ សង្គមរាស្ត្រនិយមការងារវប្បធម៌ស្ថិត នៅក្រោម ឱវាទក្រសួងសិក្សាធិការ (ក្រសួងអប់រំ)។
សម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ទីស្ដីការក្រសួង ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ដឹកនាំដោយ លោក អ៊ុំ សាមុត ជារដ្ឋមន្ត្រី។
សម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ទីស្ដីការក្រសួងត្រូវបានបង្កើតឡើងជាថ្មី ដែលមានឈ្មោះថា ក្រសួងឃោសនាការ វប្បធម៌ និងព័ត៌មាន មានទីតាំងនៅជ្រុងផ្លូវលេខ ១៨០។ ដឹកនាំដោយ សមមិត្ត កែវ ចិន្តា ជារដ្ឋមន្រ្តី។
ចំនួនអ្នកកំពុងទស្សនា 53 នាក់
ចំនួនអ្នកទស្សនា ថ្ងៃនេះ 230835 នាក់
ចំនួនអ្នកទស្សនា ថ្ងៃម្សិល 238020 នាក់
ចំនួនអ្នកទស្សនា សរុប 9089441 នាក់
ថ្ងៃ សុក្រ ទី ១១ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៤
ទស្សនៈរបស់អ្នកដឹកនាំរឿង
របាំរឿង “ទន្លេកោងមួយ” គឺជាស្នាដៃសាកល្បងមួយក្រោមប្រធានបទ “ការចងពៀរនាំមកនូវសេចក្ដីវិនាស”។ នាងខ្ញុំមានចំណាប់អារម្មណ៍លើរឿងនេះ ព្រោះថានាងខ្ញុំបានរស់នៅក្រោមសម័យ ប៉ុល ពត ពេលវ័យកុមារ។ ក្រៅពីការអត់ឃ្លាន ការធ្វើការងារដូចមនុស្សចាស់ នាងខ្ញុំក៏បានបាត់បង់លោកឪពុកម្នាក់ បងប្រុសពីរនាក់ និងញាតិសន្ដានជាច្រើនរូបទៀត។ នាងខ្ញុំបានបាត់បង់ផ្ទះសំបែង និងជីវភាពដ៏ថ្លៃថ្នូរដែលលោកឪពុក និងអ្នកម្ដាយនាងខ្ញុំបានសាងរួមគ្នាក្នុងកំឡុងទសវត្សរ៍ ៥០ និង ៦០។ ការឈឺចាប់ និងគំនុំសងសឹកតែងតែមាននៅក្នុងចិត្តនាងខ្ញុំជានិច្ច។ សំណួរដែលតែងតែចោទសួរនាងខ្ញុំរាល់ថ្ងៃនោះគឺ តើត្រូវសងសឹកដោយរបៀបណា?
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩ ពេលដែលរបប ប៉ុល ពត ត្រូវបានផ្ដួលរំលំដោយកងទ័ពរណសិរ្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា និងកងទ័ពវៀតណាម ប្រជារាស្ត្រខ្មែរត្រូវបានអនុញ្ញាតិឲ្យវិលត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតខ្លួនវិញ។ ពេលធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ ៥ ពីស្រុកបវិលមកស្រុកថ្មគោលនៃខេត្តបាត់ដំបង គ្រួសារនាងខ្ញុំបានឈប់សម្រាកស្នាក់នៅភូមិផ្សេងៗតាមដងផ្លូវ។ ថ្ងៃមួយ ពេលគ្រួសារនាងខ្ញុំបានស្នាក់នៅភូមិមួយនោះ ក៏ឮអ្នកភូមិផ្អើលថាកងទ័ពវៀតណាមបានចាប់ទាហាន ប៉ុល ពត ទាំងនោះមកកាត់ទោសដោយខ្លួនឯង។ ពួកគេក៏ចងទាហានទាំងនោះជាប់នឹងដើមឈើហើយដោយពួកគេមានការឈឺចាប់ខ្លាំងពេក ពួកគេក៏នាំគ្នាយកកាំបិតកាប់ទាហានទាំងនោះស្លាប់អស់ទៅ។ នាងខ្ញុំពុំបានឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកទេ ព្រោះមិនហ៊ានទៅមើល តែតែងសួរខ្លួនឯងថា តើខ្ញុំត្រូវសងសឹកដូចពួកគេដែរឬទេ? នាងខ្ញុំដឹងខ្លួងថា មិនសងសឹកដូចពួកគេឡើយ។ អញ្ចឹងថាតើត្រូវសងសឹករបៀបណាទៅវិញ?
លុះឆ្នាំ ១៩៨១ នាងខ្ញុំក៏ចូលហាត់រៀននៅសាលារបាំនៃសាលាវិចិត្រសិល្បៈ។ ពេលនោះនាងខ្ញុំបានឃើញការប្រឹងប្រែងអស់ពីកាយចិត្តរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ ឆេង ផុន ដែលជារដ្ឋមន្ត្រីនៃក្រសួងវប្បធម៌ និង ព័ត៌មាន លោកយាយសាស្ត្រាចារ្យ ជា សាមី លោកយាយសាស្ត្រាចារ្យ សុត សំអុន និងលោកគ្រូ អ្នកគ្រូជាច្រើនទៀតក្នុងការធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនូវរបាំបុរាណ និងទម្រង់សិល្បៈផ្សេងៗទៀត ទើបនាងខ្ញុំយល់ថាពួកគាត់ក៏ជាជនរងគ្រោះហើយបាត់បង់អ្វីគ្រប់យ៉ាងដូចនាងខ្ញុំដែរ តែលោកបានប្រែក្លាយការឈឺចាប់ និងគុំនុំរបស់លោកឲ្យទៅជាថាមពលដ៏ខ្លាំងក្លាដើម្បីថែរក្សាសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរយើង។ អ្វីដែល ប៉ុល ពត បំបាត់ចោលលោកធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនេះហើយជាវិធីសងសឹកដ៏ប្រពៃ។
វីរៈភាពរបស់លោកបានផ្ដល់នូវកម្លាំងចិត្ត និងទស្សនៈវិស័យដល់នាងខ្ញុំក្នុងការបង្ហាត់បង្រៀនសិស្សជំនាន់ក្រោយនូវស្នាដៃរបាំចាស់ៗ ក៏ដូចជាខិតខំបង្កើតស្នាដៃថ្មីៗ ទាំងតាមលំនាំបែបបទបុរាណ និងបែបបទសម័យទំនើប ដោយឈរលើទស្សនៈថា បុរាណខ្ពង់ខ្ពស់ថ្លៃថ្នូរ ទំនើបប្រកបដោយលក្ខណៈជាតិ។ ការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍនៃវិស័យសិល្បៈវប្បធម៌ ត្រូវតែមានដំណើរការទៅមុខស្មើៗគ្នា ត្រូវតែបានទទួលការយកចិត្តទុកដាក់ថែរក្សាឧបត្ថម្ភ និងគោរពស្មើគ្នា។
“ទន្លេកោងមួយ” គឺជាស្នាដៃដំបូងដែលនាងខ្ញុំបានអញ្ជើញលោកបណ្ឌិត ហ៊ឹម សុភី និពន្ធបទភ្លេងថ្មីសម្រាប់ ឧបករណ៍ ភ្លេងបុរាណខ្មែរ និងលោក ពេជ្រ សុភាព រចនាចម្លាក់ក្រពើពីរធំៗ ដោយវល្លិ៍ផ្ដៅសម្រាប់ស្នាដៃនេះ។ ព្រោះថា លោកទាំងពីរជាសិល្បៈករខ្មែរដ៏ចំណាន ហើយបានឆ្លងកាត់សម័យ ប៉ុល ពត ក្នុងវ័យកុមារដូចនាងខ្ញុំដែរ។ នាងខ្ញុំក៏បានអញ្ជើញ អ្នកស្រី សាន វណ្ណារី រចនាសម្លៀកបំពាក់ លោក គង់ វល័ក្ខ រចនាសម្ភារៈតុបតែងឆាក និងអ្នករបាំ និងតន្ត្រីករនៃ ក្រុមសិល្បៈសុភីលីន ដែលជាសិល្បៈករល្អៗឲ្យចូលរួមដែរ។ ទោះបីជាពួកគេពុំបាន ឆ្លងកាត់សម័យ ប៉ុល ពត ក្ដីតែពួកគេមានចំណាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ចំពោះប្រធានបទនៃរឿងនេះដែរ។ ព្រោះថាមោទនភាពព្រមទាំងទុក្ខវេទនា និងការឈឺចាប់របស់ខ្មែរជំនាន់មុនៗក៏ជាប្រភពនៃអត្តសញ្ញាណនៃ ខ្មែរជំនាន់ក្រោយដែរ។ ខ្មែរគ្រប់ៗជំនាន់យត្រូវតែព្យាយាមសាង និងពង្រីកភ្នំ មោទនភាពដោយសុច្ចរិត ឲ្យធំជាងភ្នំនៃ ទុក្ខវេទនាទើបយើងមានជំនឿចិត្តលើខ្លួនយើង លើជនជាតិយើង គោរពគ្នា យកអាសារគ្នា ការពារគ្នា ទើបពិភពលោកឈប់មើលមកយើងថាជាជនរងគ្រោះទៀត ទើបយើងឈប់គិតថាយើងជាជនជាតិអភ័ព្វទៀត នោះកូនចៅយើងមានមុខ មានទឹកចិត្តស្មើគេឯងនៃប្រទេសជិតខាងនៃលោកនេះ។
សុភីលីន ជាម-ស្សាភីរ៉ូ
ការចុះ "ល្បែងទាញព្រ័ត្រ" ចូលក្នុងបញ្ជីតំណាងនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅ នៅទីក្រុងវិនឌុក ប្រទេសណាមីប៊ី ដោយគណៈកម្មការអន្តររដ្ឋាភិបាលនៃអង្គការយូណេស្កូ>>>>>
ប្រធានបទទី១០ “សារៈសំខាន់នៃសិល្បៈកំណាព្យខ្មែរក្នុងការនិពន្ធរឿងល្ខោននាដកម្ម” ដោយ ឯកឧត្តម ជ័យ ចាប រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង>>>>>
ប្រធានបទទី១២“អំពីសិល្បៈរបាំខ្មែរ បុរាណ ប្រពៃណី និងប្រជាប្រិយ” ដោយ ឯកឧត្តម ព្រឿង ឈៀង ទីប្រឹក្សាក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ និងការបង្ហាញស្នាដៃសិល្បៈរបាំគំរូ>>>>>